Պատմության

7րդ դարի սկզբին վերսկսեց պարսկա բյուզանդական պատերազմը։
Պարսկական բանակը ներխուժեց Հայաստան։ Տարոն Սասունի զորքերը ճախջախում է։ 614 պարսիկները գրավում են Երուսաղեմը։ Պատերազմը ավարտվեց Պարսկաստանի պարտությամբ։ Էրակլ կայսրը 630թվական խաչափայտիը վերադարձվել է Երուսաղեմ։ Կոմիտաս Մամիկոնյան կնքվում է որպես կաթողիկոս։ 618 կառուցվում է սուրբ ռիփսիմե եկեղեցին։ Սկսվեց Հայաստանի անկախացման գործընթացը հեռանալ կայսրը աքսորում է Բագրատունուն։ Դավիթ սահարունին շարունակում է սկսած շարժումը ու  համախմբում է ժողովրդին։
Արաբները 7րդ դարի սկզբին սկսեցին նվաճողական արշավանքները հարեւան երկրների հանդեպ։
Նրանց զորքերը 636 պարտության են մատնում Բյուզանդիային և Պարսկաստանին Թեոդորոս Ռշտունին վերամիավորել արևմտյան Հայաստան և արևելյան Հայաստանը 639 թ։ 640 վերսկսեց պարսկական արշավանքները Հայաստան 641 հարձակում Դվինի վրա։ 652 Թեոդորոս Ռշտունի պայմանագրի է կնքում արաբների հետ Ասորիքի և վերին միջագետքի կառավարիչ մուավիա. ըստ պայմանագրի հայերը 3 տարի հարկ չեն վճարելու իսկ հետո վճարելու էին այնքան ցանկանան։ Հայ արա