Ջրածին Z=1 H Ar=1
Ջրածին տարրի քիմիական նշանն է H:
Ջրածնի ֆորմուլան է H2 :
Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը՝ մոտ 2:
Ջրածնի քիմիական միացություններից են թթուները:
Ջրածինը (H) պարբերական համակարգի առաջին տարրն է։ Առաջին անգամ մաքուր վիճակում ստացել է Հենրի Կավենդիշը 1766 թվականին։ Այն տիեզերքում ամենատարածված տարրն է։ Երկրի վրա այն գտնվում է հիմնականում միացությունների ձևով։ Ջրածինը միացություններում միավալենտ է։ Ջրածնի ատոմը կազմված Է մեկ պրոտոն ունեցող միջուկից և մեկ էլեկտրոնից։ Հանդես է գալիս H2 պարզ նյութի ձևով։
Ջրածինը հայտնաբերվել է 16-րդ դարի կեսերին Պարացելսի կողմից, որը ստացել է երկաթի վրա ծծմբական թթու ազդելով։ 1766 թվականին Կավենդիշը հաստատել է նրա հատկությունները և ցույց է տվել նրա տարբերությունը մյուս գազերից և անվանել է «այրվող օդ»
ԹԹվածին O Օդից ծանր է մոտավորապես 1,1 անգամ:
Թթվածինը երկրագնդի ամենատարածված քիմիական տարրն է:
Ազատ այն գտնվում է օդում: Ամենից շատ թթվածին, որպես քիմիական տարր, պարունակվում է ջրում և ապարների, հանքանյութերի բաղադրության մեջ մտնող բարդ նյութերում:
Թթվածինը կազմում է երկրագնդի կեղևի , ջրոլորտի և մթնոլորտի զանգվածի համարյա կեսը:
Թթվածինը մտնում է բույսերի, կենդանիների և մարդու օրգանիզմը կազմող քիմիական միացությունների մեջ:
Թթվածինը անգույն, անհամ, անհոտ գազ է:
1774 թ. Օգոստոսին անգլիացի գիտնական Ջոզեֆ Պրիստլին՝
Ազոտ N Մոլեկուլային բանաձևը՝ N2 :
Հարաբերական մոլեկուլային զանգվածը՝Mr(N2)=28 գ/մոլ:
Օդից թեթև է մոտավորապես 1,04 անգամ:
Ազոտի երկու ատոմի միջև եռակի կապ է առաջանում: Դրանցից մեկը σ-կապ է, որն ուղղված է միջուկները միացնող առանցքով, իսկ երկուսը՝ P -կապեր, որոնք առաջանում են այդ առանցքին ուղղահայաց հարթությունում:
Երկրագնդի սահմաններից դուրս ազոտը հայտնաբերված է գազային միգամածություններում, արևի մթնոլորտում, Ուրանի, Նեպտունի վրա, միջաստղային տարածքներում և այլն:
Ազոտը Արեգակնային համակարգության չորրորդ ամենատարածված տարրն է (ջրածնից, հելիումից, թթվածնից հետո):
1772 թվականին Հենրի Կավենդիշը ՝
Ածխածին C Արտաքին էներգիական մակարդակի էլեկտրոնային
կառուցվածքը ատոմի հիմնական վիճակում 2s22p2
Միացություններում օքսիդացման աստիճանները փոփոխվում են -4-ից մինչև +4:
Ածխածինը մեր մոլորակում առկա է ինչպես ազատ (գրաֆիտ, ալմաստ, կոքս, մուր, ածուխ), այնպես էլ կապված վիճակում:
Ածխածինը կենդանի բնության հիմնական տարրն է:
1780-ականներին Անտուան Լորան Լաուազիեն՝
Ֆոսֆոր P Միացություններում օքսիդացման աստիճանները փոփոխվում
են -3-ից մինչև +5:
Բնության մեջ ազատ վիճակում ֆոսֆոր գոյություն չունի, քանի որ բավականաչափ ակտիվ տարր է: Քիմիապես կապված վիճակում ֆոսֆորն առկա է զանազան հանքատեսակներում, օրինակ՝ ֆոսֆորիտներում՝ կալցիումի ֆոսֆատի տեսքով:
Ֆոսֆորը ևս շրջապտույտ է կատարում բնության մեջ:
Ֆոսֆորի հայտնաբերումը վերագրվում է համբուրգցի ալքիմիկոս Հ․ Բրանդին , որն ստացավ երկնագույն լուսարձակող նյութ՝ «սառը կրակ», և անվանեց ֆոսֆոր ։ Ֆոսֆորի տարրական բնույթը հայտնաբերել է Ա․ Լավուազիեն ։
Հայտնաբերել է Հենինգ Բրանդը
Արսենյան Գուրգեն 